e shram card government scheme details 2025

प्रस्तावना

e-Shram Card Yojana 2025 भारत देशातील मोठा कामगार वर्ग असंघटित क्षेत्रात काम करतो. या असंघटित कामगारांना कोणत्याही सरकारी किंवा सामाजिक सुरक्षा योजनेचा थेट लाभ मिळत नाही. त्यांच्या कल्याणासाठी केंद्र सरकारने “ई-श्रम कार्ड योजना (e-Shram Card Yojana)” सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत असंघटित कामगारांची माहिती एका राष्ट्रीय डेटाबेसमध्ये नोंदवून त्यांना विविध सरकारी योजनांचा लाभ देणे हे उद्दिष्ट आहे.

ई-श्रम कार्ड योजनेचा उद्देश

e-Shram Card Yojana 2025 ई-श्रम कार्ड योजनेचा मुख्य उद्देश देशातील असंघटित कामगारांना ओळख क्रमांक (UAN – Universal Account Number) देऊन त्यांना सामाजिक सुरक्षा योजना, विमा संरक्षण, आणि भविष्यातील रोजगारसंधी उपलब्ध करून देणे आहे.

ही योजना भारत सरकारच्या कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाद्वारे (Ministry of Labour & Employment) राबवली जाते.

e-Shram Card Yojana 2025 कोणाला लाभ मिळतो? – पात्र कामगार

e-Shram Card Yojana 2025 ई-श्रम कार्ड योजनेसाठी पात्र असणारे सर्व कामगार खालीलप्रमाणे आहेत:

ई-श्रम कार्ड कोणत्या उद्योगांतील कामगारांना लागू आहे?

e-Shram Card Yojana 2025 ई-श्रम कार्ड योजना असंघटित कामगार किंवा Informal Sector Workers यांच्यासाठी आहे. हा वर्ग सरकारी नोकरी किंवा EPFO/ESIC मध्ये नोंदणीकृत नसलेला असतो. खाली प्रमुख उद्योगांचे तपशील दिले आहेत:

• 1️⃣ बांधकाम उद्योग (Construction Sector)

• बांधकाम मजूर
• राजमिस्त्री
• प्लंबर
• वेल्डर
• लघुउद्योग/कंत्राटदाराचे सहाय्यक

फायदा: अपघात झाल्यास विमा, आपत्ती मदत, सामाजिक सुरक्षा योजना

2️⃣ शेती आणि कृषी उद्योग (Agriculture Sector)

• शेतमजूर
• पीक काढणी कामगार
• पिकांचे पोत करणारे कामगार
• फळफुलीची लागवड करणारे कामगार

फायदा: विमा संरक्षण + सरकारी कल्याण योजनांचा लाभ

3️⃣ वाहतूक उद्योग (Transport Sector)

• ट्रक/टॅक्सी/ऑटो चालक
• बाइक किंवा ई-रिक्शा चालक
• लॉजिस्टिक सपोर्ट स्टाफ

फायदा: अपघाती विमा + भविष्यातील सामाजिक सुरक्षा

4️⃣ घरगुती कामगार (Domestic Workers)

• स्वयंपाकी
• गृहसहाय्यक
• सफाई कर्मचारी
• वृद्धांवर किंवा मुलांवर देखभाल करणारे कामगार

फायदा: भविष्यातील पेन्शन, विमा आणि आर्थिक मदत

5️⃣ फेरीवाले व छोट्या व्यवसायाचे कामगार (Street Vendors & Small Traders)

• फळविक्रेता, भाजीविक्रेता, दूधविक्रेता
• फेरीवाले आणि हॉटेल/कॅफे कामगार
• छोट्या हातमागावर चालणारे उद्योग (हस्तकला, शिल्पकला)

फायदा: आर्थिक मदत + सरकारी योजनांचा लाभ

6️⃣ अन्य असंघटित कामगार (Other Informal Sector Workers)

• वॉशिंग सेंटरचे कामगार
• टेलर, शू शिनर, लेदर उद्योगातील कामगार
• कचरा संकलक (Sanitation Workers)
• हलके उद्योग व कुटुंब व्यवसायाचे सहाय्यक
• मंदिरातील पुजारी
• ब्राम्हण
• होमहवन करणारे पंडित

महत्वाचे मुद्दे

e-Shram Card Yojana 2025

1. ई-श्रम कार्ड योजना असंघटित उद्योगातील सर्व कामगारांसाठी आहे, जेथे कामगारांची सुरक्षा कमी असते.
2. EPFO/ESIC मध्ये नोंदणीकृत कामगारांना याचा लाभ नाही.
3. विविध राज्यातील CSC केंद्र किंवा ऑनलाइन पोर्टलवर नोंदणी करून या कामगारांना संपूर्ण सामाजिक सुरक्षा कवच मिळते.

ई-श्रम कार्डधारकांना मिळणारे फायदे

e-Shram Card Yojana 2025 ई-श्रम कार्ड (e-Shram Card) हे असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक ओळखपत्र आहे. हे कार्ड धारकांसाठी खालीलप्रमाणे फायदे देतं:

1️⃣ अपघाती मृत्यू विमा संरक्षण (Accidental Death Insurance)

• कार्डधारकाच्या अपघाती मृत्यू झाल्यास ₹2 लाख कुटुंबाला मिळतात.
• हे फायदे थेट बँक खात्यात जमा होतात, त्यामुळे कुटुंबाला आर्थिक आधार मिळतो.

2️⃣ अपंगत्व विमा (Disability Insurance)

• अपघातामुळे कामगार पूर्ण किंवा अंशतः अपंग झाल्यास ₹1 लाख मिळतात.
• या निधीचा उपयोग जीवनसहाय्यक खर्चासाठी आणि वैद्यकीय खर्चासाठी करता येतो.

3️⃣ सामाजिक सुरक्षा योजना (Social Security Benefits)

• भविष्यातील पेन्शन योजना, आरोग्य विमा, मातृत्व सहाय्य या योजना थेट e-Shram Card UAN नंबरशी लिंक केल्या जातील.
• यामुळे कामगारांना त्यांच्या कामकाजाच्या काळात आणि निवृत्ती नंतर आर्थिक सुरक्षितता मिळते.

4️⃣ सरकारी आपत्ती व मदत (Disaster Relief & Assistance)

• नैसर्गिक आपत्ती किंवा आर्थिक संकटाच्या काळात सरकारकडून थेट आर्थिक मदत दिली जाते.
• उदाहरणार्थ, पूर, भूकंप किंवा कोविडसारख्या परिस्थितीत योजनेद्वारे निधी मिळतो.

5️⃣ नोंदणीमुळे भविष्यकाळातील रोजगार सुविधा (Employment Opportunities)

• कामगारांची माहिती राष्ट्रीय डेटाबेसमध्ये नोंदवली जाते, त्यामुळे भविष्यातील सरकारी रोजगार किंवा प्रशिक्षण योजना यासाठी प्राधान्य मिळते.

6️⃣ मोफत आणि डिजिटल सुविधा (Free & Digital Access)

• ई-श्रम कार्ड मोफत आहे.
• कार्ड डिजिटल स्वरूपात PDF डाउनलोड करून मोबाईल किंवा बँक खात्यात जोडता येते.
• आवश्यक तेव्हा e-KYC करून माहिती अपडेट करता येते.

7️⃣ ओळखपत्र म्हणून काम (Identification)

• कामगारांना सरकारी व वैयक्तिक सुविधा घेण्यासाठी ओळखपत्र म्हणून e-Shram Card वापरता येतो.
• यामुळे कामगारांना अन्य सरकारी योजना मिळवणे सोपे होते.

सारांश:
ई-श्रम कार्डधारकांना आर्थिक सुरक्षा, अपघात विमा, सामाजिक सुरक्षा योजना, आपत्ती सहाय्य, रोजगार संधी, डिजिटल सुविधा आणि ओळखपत्र या सर्व गोष्टी मिळतात. म्हणजेच, कार्डधारकांच्या आयुष्यातील असुरक्षिततेवर सरकारकडून संरक्षक कवच मिळते.

e shram card eligibility2025 (पात्रता )

e-Shram Card Yojana 2025

1. अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
2. वय १६ ते ५९ वर्षांच्या दरम्यान असावे.
3. अर्जदार आयकर भरणारा नसावा.
4. तो EPFO / ESIC मध्ये नोंदणीकृत नसावा.
5. अर्जदार कोणत्याही असंघटित क्षेत्रात काम करणारा असावा.

Benefits of e-Shram Card 2025योजनेचे फायदे

1. ₹२ लाख अपघाती मृत्यू विमा संरक्षण
2. ₹१ लाख अपंगत्व विमा संरक्षण
3. भविष्यातील सामाजिक सुरक्षा योजना जसे की – पेन्शन योजना, आरोग्य विमा, मातृत्व सहाय्य यांचा थेट लाभ
4. मोफत नोंदणी आणि डिजिटल कार्ड – UAN (Universal Account Number) सहित
5. सरकारी मदत व आपत्तीतील आर्थिक सहाय्य थेट बँक खात्यात

e-Shram Card Yojana Required Documents2025 आवश्यक कागदपत्रे

e-Shram Card Yojana 2025

Online Registration Process ई-श्रम कार्डसाठी ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया

e-Shram Card Yojana 2025 ई-श्रम कार्ड नोंदणी पूर्णपणे ऑनलाइन केली जाते. खालील स्टेप्स फॉलो करा 👇

Step 1️⃣: अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या

👉 https://eshram.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर जा.

Step 2️⃣: “Register on e-Shram” वर क्लिक करा

मुख्य पृष्ठावर “Register on e-Shram” किंवा “Self Registration” हा पर्याय निवडा.

Step 3️⃣: आधारशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर टाका

OTP द्वारे तुमची ओळख सत्यापित करा.

Step 4️⃣: वैयक्तिक माहिती भरा

• नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, शिक्षण, व्यवसाय इत्यादी माहिती टाका.

Step 5️⃣: बँक खाते तपशील भरा

• IFSC कोड आणि खाते क्रमांक नोंदवा.

Step 6️⃣: सबमिट करा आणि कार्ड डाउनलोड करा

नोंदणी पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला UAN नंबरसह e-Shram Card PDF डाउनलोड करता येईल.

ई-श्रम कार्ड ऑफलाइन कसे करावे?

e-Shram Card Yojana 2025 ज्यांना इंटरनेट वापरणे शक्य नाही, त्यांनी CSC (Common Service Centre) मार्फत नोंदणी करू शकतात.
CSC केंद्रावर आवश्यक कागदपत्रांसह भेट दिल्यास, ऑपरेटर तुमची नोंदणी पूर्ण करून प्रिंटेड कार्ड देतो.

महत्वाच्या तारखा (Important Dates)

e-Shram Card Yojana 2025

• योजना सुरूवात: 26 ऑगस्ट 2021
• नोंदणी सुरू: सतत चालू (2025 मध्येही सुरु आहे)
• कार्ड वैधता: आयुष्यभर (अपडेट आवश्यक असल्यास करावे)

e-Shram Card चे UAN नंबर म्हणजे काय?

e-Shram Card Yojana 2025

UAN म्हणजे Universal Account Number — हा 12 अंकी क्रमांक प्रत्येक असंघटित कामगाराला दिला जातो.
हा नंबर सर्व सरकारी योजनांशी जोडला जाईल आणि त्याद्वारे कामगाराला भविष्यातील सर्व लाभ मिळतील.

e-KYC प्रक्रिया (Aadhaar e-KYC Verification)

e-Shram Card Yojana 2025 ई-श्रम कार्ड अपडेट करण्यासाठी e-KYC करणे आवश्यक आहे.
यासाठी खालील प्रक्रिया करा:

1. https://eshram.gov.in या संकेतस्थळावर जा.
2. “Update e-Shram” वर क्लिक करा.
3. Aadhaar नंबर टाकून OTP द्वारे लॉगिन करा.
4. माहिती तपासा आणि आवश्यक अपडेट करा.
5. Submit वर क्लिक करा आणि नवीन e-Shram Card डाउनलोड करा.

महाराष्ट्रातील ई-श्रम कार्ड नोंदणीची स्थिती (2025 नुसार)

महाराष्ट्रातील बहुतांश कामगारांनी CSC केंद्रांद्वारे नोंदणी पूर्ण केली आहे.

योजना संबंधित महत्वाच्या सूचना

1. ई-श्रम कार्ड मोफत आहे – कोणतीही फी आकारली जात नाही.
2. नोंदणी करताना आधारशी लिंक मोबाईल नंबर आवश्यक आहे.
3. चुकीची माहिती दिल्यास कार्ड रद्द होऊ शकते.
4. कार्ड नंतर डाउनलोड करण्यासाठी वेबसाइटवरून लॉगिन करता येते.

e-Shram Card links इतर लिंक्स साठी

1. https://eshram.gov.in
   ई-श्रम कार्डची अधिकृत वेबसाइट — येथे नोंदणी, डाउनलोड, आणि अद्यतन (update) करता येते.
2. https://mahaswayam.gov.in
   महाराष्ट्र शासनाची रोजगार व कौशल्य विकास पोर्टल — राज्यातील कामगार आणि बेरोजगारांसाठी.
3. https://labour.gov.in
   भारत सरकारचे श्रम आणि रोजगार मंत्रालय (Ministry of Labour & Employment) — ई-श्रम योजनेविषयी अधिक माहिती.

e-Shram Card (FAQs) 2025 वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

निष्कर्ष

ई-श्रम कार्ड योजना ही देशातील असंघटित कामगार वर्गाला सामाजिक सुरक्षा कवच देणारी एक ऐतिहासिक योजना आहे. या योजनेद्वारे प्रत्येक कामगाराची ओळख केंद्र सरकारकडे नोंदवली जाते आणि त्यांना आर्थिक मदत, विमा आणि भविष्यातील सरकारी योजना सहज मिळू शकतात.
जर तुम्ही अद्याप ई-श्रम कार्ड तयार केले नसेल, तर आजच https://eshram.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन नोंदणी करा आणि या योजनेचा लाभ घ्या!